رقيه بقائي / جلسه نقد و بررسی کمیته هنرهای تجسمی با حضور کورش پارسا نژاد، مرتضی گودرزی دیباج ، کاظم چلیپا، حسین غلامی و اسکندر پور خرمی اعضای هیأت داوران و محمد کرم الهی دبیرکمیته هنرهای تجسمی سومین جشنواره آثار و تولیدات مراکز استانی در سالن پلاتو مجتمع فرهنگی هنری انتظار برگزار شد.
در ابتدای این جلسه محمد كرم الهی رییس حوزه هنری استان قزوین� و دبیر کمیته هنرهای تجسمی سومین جشنواره تولیدات استانی گفت: جشنواره امسال به لحاظ كمی و كیفی از دوره های قبل از سطح بالاتری برخوردار است.
وی در ادامه افزود: امسال در آثار تناسب معقول و منطقی از نظر محتوا با اثر وجود دارد و اهداف و رسالت حوزه هنری را در كارهای ارسال شده می بینیم.
كرم الهی در خصوص ویژگی جشنواره امسال اظهار داشت : همكاری و همراهی واحد های تجسمی حوزه هنری استان ها با دبیرخانه تجسمی كه در قزوین قرار داشت بسیار زیاد بود و داوران فرصت داشتند با آرامش كارها را مورد بررسی قرار دهند.
دبیر کمیته هنرهای تجسمی جشنواره سوم در پایان خاطرنشان کرد: 3 هزار و 862 اثر به دبیرخانه آثار تجسمی ارسال شدكه كار وسیعی از جنبه داوری محسوب می شد.
قناعت به وضع موجود هنرمند را از خلاقیت باز می دارد
در ادامه مرتضی گودرزی دیباج رئيس مركز هنرهاي تجسمي حوزه هنری و عضو هیأت داوران کمیته هنرهای تجسمی این جشنواره با اشاره به آثار ارسال شده به جشنواره تولیدات استانی گفت: گستردگی و تنوع آثار در جشنواره تبعاتی در بر دارد که ما را به سمت عدد و رقم و آمار می برد. گرچه ما در گزینش آثار سعی کرده ایم به سمت کیفیت برویم که این مساله هم به محدودیت جا برای نمایش آثار بر می گشت و نه چیز دیگری . این کیفیت و بالا رفتن آن در جاهایی نمره های خوبی می گیرد و در جاهایی نه.
وی در ادامه افزود: در قسمت هایی که هنرمندان در حوزه فرم و فضا کار کرده اند موفقیت هایی در استان ها به چشم می خورد، هر چند خیلی نیست، اما چهره های درخشان به قدری هستند که بخش وسیع ضعیف تر ها را نبینیم و کمتر توجه کنیم و نگاه مخاطب، داور و ناظر� به نقاط درخشان معطوف می شود.
رئيس مركز هنرهاي تجسمي حوزه هنری اظهار داشت: از طرف دیگر آنچه در این قسمت کم داریم تقویت تعهد هنرمندان از یک سو و یافتن موضع شفاف هنرمندان در برابر جامعه ی خودشان� از سوی دیگر است. در حقیقت� پیدا کردن موقعیت خود هنرمند در جامعه و موقعیت های دیگری که در اطراف اوست به دلیل عدم توجه به پرورش هنرمندان و یا فقدان یک سیستم تربیتی و پژوهشی منضبط� و به ویژه آگاهی رسانی و تزریق دانش و علوم مربوط به هنر به هنرمند و مباحث فراوانی که در باره مباحث بینامتنی هنر وجود دارد و فوق العاده مهم است و جهانبینی هنرمند را پالایش می کند و هنرمند را متوجه سردرگمی او می کند، تمام این موارد متاسفانه وجود ندارد و اساسا آنچه که ما به اصطلاح هنرمند- انسان� از منظر اسلامی می نامیم و توقع داریم؛ یعنی انسانی که هنرمند شده و مکلف و متعهد است، نسبت به جامعه خودش کمتر� دیده شد.
گودرزی دیباج ادامه داد:� شاید بخش رنج آور این فعالیت همین بحث است که هنرمندان به قدری که توجه به حوزه فرمالیسم� اثر دارند به نگاه و منظر متعهدانه که بخواهند به جامعه خود کمک کنند و باری را از دوش همنوع خود بر دارند کمتر توجه می کنند. نگاه رمزآلود و معنا گرایانه در آثار یک هنرمند صرفا برای کشف و شهود خودش ممکن است وجود داشته باشد. اما دغدغه من نگاه و منظر همراه با تعهد دینی و انسانی است که در آثار بسیار کم است.
هرچند تعدادی از آثار درخشان است و بالاخره جستجوهایی اتفاق افتاده است، وقتی آثار را بررسی می کنیم می بینیم که جستجوی خلاق و ایجاد زمینه ها برای شکستن مرزهای تعریف شده پیشین کم اتفاق می افتد و هنرمندان به دلایلی متعدد که به زیرساخت های فرهنگی هر استان بر می گردد، خیلی زود قانع می شوند و این «قناعت به وضع موجود» آنها را از خلاقیت باز� می دارد؛ یعنی سطح انتظار کم مخاطب از آنها باعث می شود که هنرمند رشد نکند. مدیر مركز هنرهای تجسمی حوزه هنری تصریح کرد: انتظار جامعه باید ضریب و قدرتش خیلی از ظرفیت هنرمند بالاتر باشد تا هنرمند رشد کند. وقتی انتظار از هنرمندی کم است و نمره تمنای مخاطب یا سیستم و یا نهاد اجتماعی� و فلسفی او به طور خاص� پایین است،مثل این است که در ارتفاعی بایستید و بخواهید دست کودکی را بگیرید و بالا ببرید. او به واقع می فهمد که شما بالا هستید اما زمانی است که شما هم قد و هم ارتفاع� او و هم تراز او هستید این کودک تلاشی نمی کند برای بالا رفتن و احساس نیازی نمی کند.
وی در ادامه گفت: سطح انتظار مخاطب و کارفرما - به معنای کسی که طلب می کند کار را که این طلب� ممکن است طلب معنوی باشد، ممکن است یک سیستم یا جامعه او باشد تاثیر دارد که هنرمند خود را چگونه پیدا کند و ما موارد فراوانی داریم� که هنرمند متوقف شده اما خیال می کند آوانگارد است و وپیشرو، چون تمنا از او کم شده. اما وقتی محیط، جامعه و جای او عوض می شود متوجه می شود که نمره او چقدر است ؟ این یک آسیبی است که به لحاظ جامعه شناختی و آسیب شناسی هنرمندان با آن مواجه می شویم.
گودرزی دیباج افزود: توان استان های مختلف متفاوت است. نمی توان فقط نمره داد ، کمااینکه در حوزه های مختلف با هم متفاوت اند یعنی برخی استان ها سینمای قوی دارند، برخی موسیقی� قدرتمندی دارند و.. در حوزه تجسمی هم بضاعت بعضی استان ها بیشتر است و سابقه بیشتری هم دارند.
مدیر مركز هنرهای تجسمی حوزه هنری مشكل اصلی هنرمندان استان ها در نمره های اضافی كه به یك فرد داده می شود دانست و یادآور شد: این مسئله سبب می شود هنرمند نسبت به هم نوع خودش برتر اما در مقابل هنرمندان كل كشور دچار یأس و نا امیدی شود.
گودرزی دیباج در جمع بندی نشست هنرهای تجسمی جشنواره آثار و تولیدات استانی ضمن تأكید بر این امر كه هنرمندان در برخی از حوزه ها به ویژه خوشنویسی باید از تكرار دوری كنند به كیفیت برخی از آثار اشاره كرد و گفت: این امرنتیجه تلاش مستمر برگزار كنندگان این سه دوره جشنواره دانست.
وی به تأثیر جریان آكادمی و دانشگاهی برجامعه هنری اشاره كرد و افزود: متأسفانه طی این سال ها بركتی با عنوان خلاقیت هنری و هنر متعهدانه از دانشگاه ها ندیدیم و هرآنچه اتفاق افتاده تأثیر نیروهای توانای خارج از دانشگاه ها بوده است.
گودرزی سخنان خود را با طرح این سئوال كه چرا هنرمندان ما در مناسبات اجتماعی و حضور پررنگ ندارند ادامه داد و گفت: هنرمندان ما فقط می خواهند به جشنواره ها پاسخ دهند و به همین دلیل دغدغه فرمالیسم بر آثارشان غالب شده است.
این هنرمند با اشاره به كمرنگ شدن مطالعه و بی اطلاعی هنرمندان از آثار و رویدادهای ساری و جاری در داخل و خارج خاطرنشان کرد: همین مسئله موجب نبود خلاقیت و تكرار اشتباهات و مسائلی است كه هنرمندان گذشته نیز تجربه كرده اند.
خلاقیت، پرتلاش بودن و اثرگذاری سه ركن اصلی هنرمند
در ادامه ، كاظم چلیپا خلاقیت، پرتلاش بودن و اثرگذاری را سه ركن اصلی هر هنرمند دانست و گفت: هنرمندان حوزه هنری از آغاز به شرایط غلط و موانع رسیدن به آرمان هایشان موضع داشتند اثری هم كه خلق می كردند دارای موضع، نشان دهنده احساسات درونیشان، متفاوت همراه با خلاقیت بالا بود.
وی افزود: نباید حوزه هم مثل جاهای دیگر شود. هنرمند حوزه هنری باید برایش مهم باشد كه چند سال وقت دارد� و می خواهد چه بگوید؟ نگاهش به جهان اندیشه و كار چیست؟ هنرمند حوزه باید نسبت به موضعی كه دارد اثر خلق كند پس زمان و مكان و شرایط را باید به سمت آنچه خودش می خواهد سوق دهد.
چلیپا با یادآوری اثار هنرمندان انقلابی حوزه هنری در شاخه های مختلف ادبیات، تئاتر، نقاشی و ... به تلاش شبانه روزی این هنرمندان در راستای ارائه هنر تأثیرگذار و دفاع از یك اندیشه خوب اشاره كرد و خطاب به هنرمندان اظهار داشت: احساساتتان را معطل نگذارید تا كار متفاوت و با خلاقیت ارائه كنید.
هنرمندان کرمانشاهی یك فراز جدیدی در حوزه هنر آفریدند
در ادامه، پرویز اسكندرپور پیرامون آثار حوزه نگارگری جشنواره با اشاره به اینكه برخی از مناطق از امكانت آموزشی و دانشگاهی بی بهره هستند گفت: استان كرمانشاه در زمینه خوشنویسی و هنرهای دستی پتانسیل بالایی دارد و كارهای حرفه ای و جدی تولید كرده است و هنرمندان این استان یك فراز جدیدی در حوزه هنر آفریده است.
وی به مسئولیت جدی و رسالت حوزه هنری در جهت به دوش كشیدن بار هنری جامعه و ماندگاری هنر و كشف هنرمندان گمنام و خلوت نشین پس از انقلاب اسلامی تأكید كرد و تصریح كرد: روند پرورش هنرمندان متعهد در حوزه هنری رویكرد پنهانی بوده كه بارقه های آن طی این سال ها آشكار شده است.
ضرورت توجه به فعالیت های هنری در مراکز استانی
در ادامه، حسین غلامی؛ به بررسی آثار خوشنویسی ارائه شده به جشنواره آثار و تولیدات استانی اشاره کرد و گفت: متأسفانه برای داوران، با وجود تعداد كثیر آثار رسیده در این بخش كیفیت قابل تأمل و چالش برانگیز نبود.
وی عدم ارتباط هنرمندان با مراكز بزرگتر، دیدن موزه ها و نبود نقد و بررسی آثار را سبب ارائه تركیب بندی های تكراری و گاه حتی ارائه نامناسب اثر دانست و گفت: اگر فعالیت های كه در برخی از استان ها مثل قزوین، شكل می گیرد در دیگر شهرها هم شكل بگیرد شاهد تعالی بیشتری در این عرصه هنری خواهیم بود.
غلامی خاطرنشان کرد: كمبود امكانات و از طرفی ارزش قائل نشدن هنرمند برای اثر خود در بسیاری از آثار رسیده به این جشنواره آشكار است.